ࡱ> _a\]^%`VbjbjNNB,,im.III8IJ.yhLL(LLLMMMxxxxxxx$~zh|`7xOMMOO7xLLx9\9\9\ORLLx9\Ox9\9\k|lLvL PBIRkm x0ykF}X F}$lF}lMZM@9\N4SNLMMM7x7x[XMMMyOOOO...AG...G... Edward Borkowski Instytut Transportu Samochodowego Przegld brytyjskiej sieci drogowej przeprowadzony w ramach unijnego programu oceny bezpieczeDstwa drg EuroRAP (2006-07) Opracowano na podstawie raportu brytyjskiego Instytutu TRL pt:  Star rating roads for safety UK trials 2006-07 dostpnego pod adresem internetowym www.eurorap.org (materiaB nierecenzowany) EuroRAP AISBL (European Road Assessment Program) Europejski Program Oceny Drg jest niezale|n, organizacj non-profit, utworzon przez europejskie stowarzyszenia motoryzacyjne oraz zarzdy drg i autostrad w celu wsplnego dziaBania, zmierzajcego do poprawy bezpieczeDstwa ruchu drogowego na europejskich szosach drog modernizacji infrastruktury drogowej. W ramach organizacji prowadzony jest projekt badawczy  Program oceny bezpieczeDstwa drg , w ktrym drogi w poszczeglnych krajach podawane s ocenie pod wzgldem ich bezpieczeDstwa. Projekt ten ma przyczyni si do realizacji wyznaczonego przez Komisj Europejsk celu, polegajcego na zmniejszeniu o poBow liczby [miertelnych ofiar ruchu drogowego w okresie od 2001 do 2010 roku. W projekcie przewidziane jest przypisanie poszczeglnym odcinkom sieci istniejcych drg wskaznikw bezpieczeDstwa, w skali od 1 do 4, okre[lajcych wielko[ zagro|enia zdrowia i |ycia na jakie nara|ony jest w ruchu drogowym u|ytkownik, poruszajcy si po danym odcinku drogi. Wskaznik ten prognozuje jak skutecznie budowa drogi i jej infrastruktura zabezpieczaj osoby podr|ujce w samochodzie przed ci|kimi obra|eniami gdy zdarzy si wypadek. Wskaznik bezpieczeDstwa drogi, wyra|any jest za pomoc odpowiedniej ilo[ci gwiazdek  czterema gwiazdkami oznaczana jest droga o najwikszym wskazniku bezpieczeDstwa. Budowa i infrastruktura redukuje do minimum prawdopodobieDstwo [mierci lub powa|nych obra|eD ofiar zaistniaBych wypadkw. Jedn gwiazdk oznaczana jest natomiast droga najmniej bezpieczna. Ustalone w wyniku przegldu sieci drogowej wskazniki stanowi przede wszystkim podstaw do modernizacji infrastruktury drogowej w celu poprawy bezpieczeDstwa ruchu drogowego na odcinkach drg o niskim wskazniku bezpieczeDstwa, jak rwnie| informuj u|ytkownikw jak drog najlepiej wybra, |eby mo|liwie najbezpieczniej dojecha do celu. Program EuroRAP jest programem podobnym do programu EuroNCAP (European New Car Assessment Programme) Europejskiego Programu Oceny Nowych Samochodw, ktry na podstawie testw zderzeniowych samochodw przyznaje pojazdom odpowiednie wskazniki bezpieczeDstwa, rwnie| w skali od 1 do 4 gwiazdek. Program EuroRAP zostaB pozytywnie oceniony i przyjty przez wikszo[ krajw europejskich (ok.30), a jego odpowiedniki zostaBy utworzone rwnie| w Stanach Zjednoczonych (USRAP) i Australii (AusRAP). Wynikiem przegldw wykonywanych w ramach projektu EuroRAP bdzie mapa europejskiej sieci drogowej, podzielonej na odcinki oznaczone kolorami, odpowiadajcymi warto[ciom wskaznika bezpieczeDstwa, informujca u|ytkownikw o poziomie zagro|enia jakiego mo|na si spodziewa na poszczeglnych odcinkach drg. Wskaznik bezpieczeDstwa drogi umo|liwia dokBadniejsz ocen zagro|enia ni| wynikaBaby jedynie zilo[ci wypadkw zarejestrowanych na danym odcinku drogi, poniewa| wypadki zawsze s powodowane czynnikami przypadkowymi, z ktrych najwa|niejszym jest zachowanie kierowcw. Wskaznik bezpieczeDstwa pozwala na jednoznaczne okre[lenie potencjalnego zagro|enia, wynikajcego z infrastruktury drogowej i daje mo|liwo[ oceny czy droga speBnia wymagane standardy, zapewniajce mo|liwie maksymalne zabezpieczenie przed powa|nymi nastpstwami wypadkw. Wskazniki bezpieczeDstwa jednocze[nie wskazuj, ktre odcinki drg powinny by w pierwszej kolejno[ci modernizowane, bdz przebudowywane. Ka|dy wypadek powstaje w wyniku kombinacji szeregu czynnikw, ktrych nie da si dokBadnie okre[li i uwzgldni przy opracowywaniu wskaznika bezpieczeDstwa. Zgodnie zwytycznymi komitetu technicznego EuroRAP wyr|ni mo|na trzy podstawowe kategorie wypadkw drogowych, ktre s uzale|nione od budowy drogi: zderzenia czoBowe, na ktre zasadniczy wpByw ma i wystpowanie lub brak pasa dzielcego dwie jednokierunkowe jezdnie oraz w mniejszym stopniu je|eli taki istnieje jego uksztaBtowanie i znajdujce si na nim obiekty jak: bariery energochBonne, bariery betonowe, obiekty punktowe, obiekty okre[lonej dBugo[ci (cigBe), wypadnicie pojazdu z drogi w stron pobocza, ktrych skutki zale| od uksztaBtowania pobocza drogi i znajdujcych si na nim obiektw, jak: bariery energochBonne, bariery betonowe, obiekty punktowe, obiekty okre[lonej dBugo[ci (cigBe), nasypy, wypadki na skrzy|owaniach, zale|ne od budowy i konfiguracji skrzy|owaD, ktre mog by: bezkolizyjne, wielopoziomowe, z wysp centraln, w ksztaBcie litery T, w ksztaBcie litery T z wydzielonymi pasami dla pojazdw skrcajcych, w ksztaBcie litery X, w ksztaBcie litery X z wydzielonymi pasami dla pojazdw skrcajcych, oraz by wyposa|one w sygnalizacj [wietln z wydzielon faz skrtu w lewo lub bez. Techniczny komitet EuroRAP na podstawie [redniego rozkBadu rodzajw wypadkw na drogach europejskich ustaliB, |e ka|demu z tych elementw budowy drogi, ocenianemu wskali od 1 do 4 przypisane s nastpujce wspBczynniki wagowe: - pas dzielcy  31%, pobocze drogi  43%, skrzy|owanie  26%. Uwzgldniajc te wspBczynniki wylicza si [redni wa|on, stanowic caBkowit ocen drogi W przypadku pasa dzielcego i pobocza drogi ocenia si przede wszystkim wpByw r|nego rodzaju obiektw punktowych, ktre mog si na nich znajdowa jak np. drzewa, [ciany, sBupy, skaBy, pBoty czy niewBa[ciwie zabezpieczone zakoDczenia barier energochBonnych oraz obiektw typu cigBego jak np. skarpy, waBy, wadliwe bariery zabezpieczajce, okre[lajc jak powa|ne obra|enia mog odnie[ pasa|erowie samochodu w przypadku zderzenia z nimi. WpByw na ocen ma tutaj rwnie| odlegBo[ tych obiektw od krawdzi jezdni, poniewa| od tego zale|y mo|liwo[ odpowiedniej reakcji kierowcy wrazie zagro|enia. Przy ocenie zagro|enia na skrzy|owaniach uwzgldnia si ich budow i organizacj ruchu oraz prawdopodobne: kt zderzenia i r|nice prdko[ci pojazdw, ktre mogByby si zderzy, obecno[ wydzielonych pasw dla zwalniajcych pojazdw skrcajcych czy pojazdw wBczajcych si do ruchu, ilo[ krzy|ujcych si pasw ruchu itp. Zwraca si uwag, |e wskaznik bezpieczeDstwa drogi nie zawsze bezpo[rednio odzwierciedla stopieD zagro|enia wypadkowego dla osb podr|ujcych w samochodzie. Okre[lany jest on bowiem przy zaBo|eniu, |e kierowca prowadzi samochd zgodnie zprzepisami tzn. jest trzezwy i przestrzega ograniczeD prdko[ci, wszyscy pasa|erowie maj zapite pasy bezpieczeDstwa i znajduj si w samochodzie, ktry uzyskaB najwy|sz 4 klas bezpieczeDstwa wg oceny EuroNCAP. W ramach projektu EuroRAP w Wielkiej Brytanii przeprowadzono w latach 2006  2007 przegld sieci drogowej, ktrym objto ponad 7000 km drg w tym 2350 km autostrad. TRL (brytyjski Transportowy Instytut Badawczy) opracowaB wytyczne sposobu prowadzenia przegldu drg oraz metody okre[lania wskaznika bezpieczeDstwa drogi, przystosowanej do warunkw brytyjskich. PrzygotowaB tak|e formularze protokoBw sporzdzanych podczas przegldu drg, ktre zostaBy opracowane w oparciu o trzy formularze protokoBw przygotowanych przez EuroRAP i IRAP (Midzynarodowy Program Oceny Drg). ProtokBy te uwzgldniaj ilo[ wypadkw drogowych, ktre wydarzyBy si na danym odcinku drogi, czstotliwo[ zdarzania si tych wypadkw wdanym okresie czasu oraz okre[laj jak ci|kie obra|enia odniosBy ofiary zarejestrowanych wypadkw, Przegld brytyjskiej sieci drogowej prowadzony byB w dwch etapach. Pierwszym etapem pilota|owym objto jedynie okoBo 1000 km drg i wykonywano go przy zastosowaniu technik stosowanych w innych krajach europejskich. Do drugiego, rozszerzonego etapu przegldu, przeprowadzanego po analizie wynikw etapu wstpnego, technik wykonywania skorygowano przystosowujc j lepiej do warunkw brytyjskich. W obu etapach przegldu korzystano z pomocy i do[wiadczeD inspektorw niemieckiego automobilklubu ADAC, ktrzy zostali wBczeni do ekipy dokonujcej przegldu. Zatrudniono rwnie| konsultantw szwedzkiego przedsibiorstwa SWECO (Zrwnowa|ona Technika Projektowania), ktre opracowaBo ksi|kow instrukcj dla inspektorw przeprowadzajcych przegld szwedzkiej sieci drogowej oraz program wykorzystywany przy analizie uzyskanych wynikw z zastosowaniem elektronicznego systemu archiwizacji informacji (FIKS). Do brytyjskiego przegldu wytypowano odcinki sieci drogowej reprezentujce drogi r|nej klasy technicznej, a wic autostrady, drogi ekspresowe i inne drogi gBwne oraz drogi lokalne. W czasie przegldu inspektorzy jezdzili wybranymi odcinkami drg i zapisywali podane w instrukcji prowadzenia przegldu elementy infrastruktury drogowej korzystajc ze specjalnie przygotowanego arkusza. Wszystkie kontrolowane odcinki byBy filmowane, co zapewniaBo w razie konieczno[ci mo|liwo[ dokBadniejszej analizy ocenianego odcinka. Podczas przegldu wstpnego korzystano z instrukcji opracowanej na podstawie instrukcji szwedzkiej i niemieckiej, w ktrych wprowadzono jedynie niewielkimi korekty, uwzgldniajce specyfik brytyjsk. Podczas obszerniejszego i bardziej szczegBowego drugiego przegldu stosowano instrukcj przystosowan do specyfiki brytyjskiej sieci drogowej. Wyniki przegldu pilota|owego wykazaBy wyrazne zr|nicowanie wskaznikw bezpieczeDstwa dla drg r|nej klasy technicznej, a dla wybranych odcinkw drg tej samej klasy wskazniki bezpieczeDstwa odpowiadaBy w przybli|eniu ocenie ryzyka okre[lonej na podstawie rejestru wypadkw. Stwierdzono rwnie|, |e z ocenami ryzyka okre[lonymi na podstawie rejestru wypadkw jest zgodny rozkBad czstkowych wskaznikw bezpieczeDstwa wyznaczanych oddzielnie przy uwzgldnieniu jedynie wpBywu infrastruktury pasa dzielcego i oddzielnie przy uwzgldnieniu tylko wpBywu infrastruktury pobocza drogi. Natomiast od wypadkowej oceny ryzyka znacznie si r|ni czstkowe wskazniki bezpieczeDstwa uwzgldniajce jedynie wpByw skrzy|owaD. Najwiksza rozbie|no[ pomidzy ocen ryzyka na podstawie rejestru wypadkw, awskaznikami bezpieczeDstwa wystpuje w przypadku drg o najni|szych wskaznikach bezpieczeDstwa. R|nice warto[ci wskaznikw dla drg r|nej klasy technicznej wynikaBy zodmiennych typw wypadkw zdarzajcych si na tych drogach. Zr|nicowanie wskaznikw dla autostrad spowodowane byBo r|nymi ocenami bezpieczeDstwa ich pobocza i niektre odcinki autostrad uzyskaBy jedynie niewiele ponad dwie gwiazdki zpowodu niezabezpieczonych drzew, znajdujcych si do[ blisko jezdni, czy niewBa[ciwie zabezpieczonych pocztkowych punktw barier ochronnych. W trakcie przygotowaD do drugiego przegldu zwrcono szczegln uwag na szereg problemw przy ustalaniu wskaznikw, wynikajcych z r|nej oceny elementw infrastruktury drogowej i u[ci[lono zasady ich zaszeregowania. Dotyczy to wszczeglno[ci: utwardzonego pobocza drogi i jego szeroko[ci, nachylenia skarp pobocza drogi, stopnia zabezpieczenia uzyskiwanego dziki |ywopBotom na pasie dzielcym i na poboczu, istnienia na [rodku jezdni szerszego pasa, wyznaczonego przez zakreskowanie, na ktry pojazdy nie powinny wje|d|a, ustalenia jednolitych zasad wyznaczania odcinkw drogi objtych zakazem wyprze-dzania, zaszeregowania r|nych typw skrzy|owaD z pierwszeDstwem przejazdu, wystpowania i dBugo[ci wydzielonych pasw dla zwalniajcych pojazdw skrcajcych, czy przyspieszajcych pojazdw wBczajcych si do ruchu na drodze gBwnej, mo|liwo[ci skrtu z konieczno[ci przejazdu przez pasy ruchu w przeciwn stron. Ustalone zasady wpBywu poszczeglnych czynnikw na ogln ocen wskaznika bezpieczeDstwa uwzgldniono w instrukcji przeprowadzania drugiego etapu przegldu. Ponadto w instrukcji podano czynniki, dotyczce samej jezdni, ktre nale|y bra pod uwag przy przegldzie jak: poprzeczny profil drogi, pofaBdowanie drogi, liczb pasw ruchu, szeroko[ pasw ruchu, zakrty, jako[ oznakowania poziomego i pionowego drogi, a tak|e czynniki dotyczce ruchu drogowego jak: nat|enie i prdko[ ruchu oraz nat|enie ruchu na bocznych drogach dojazdowych do skrzy|owaD. Omwienie wynikw przegldu. W wyniku gBwnego przegldu (etap drugi) powstaBa mapa brytyjskiej sieci drogowej, na ktrej oceniane podczas przegldu drogi oznaczono kolorami odpowiadajcymi warto[ciom wskaznika bezpieczeDstwa,. Kolory odpowiadaj ilo[ciom gwiazdek przyznanych danemu odcinkowi drogi przy czym ilo[ gwiazdek odpowiada obliczonym, liczbowym warto[ciom wskaznika wg. nastpujcej zasady: - powy|ej 3,5 - 4 gwiazdki, - od 2,5 do 3,5 - 3 gwiazdki, - od 1,5 do 2,5 - 2 gwiazdki. Drogom r|nej klasy technicznej przyznano nastpujce wskazniki bezpieczeDstwa (sumaryczna dBugo[ odcinkw drg danej klasy technicznej, ktrym przyznano dany wskaznik podana jest w procentach): autostrady: - 48% - 4 gwiazdki, - 51% - 3 gwiazdki, - 1% - poni|ej 3 gwiazdek. drogi ekspresowe i inne drogi gBwne: 58% - 4 lub 3 gwiazdki, 42% - poni|ej 3 gwiazdek. Zestawiono rwnie| rozkBad liczbowych warto[ci czstkowych wskaznikw bezpieczeDstwa, wyznaczonych przy uwzgldnieniu jedynie wpBywu infrastruktury pobocza drogi (wypadnicie pojazdu z drogi) na warto[ oglnego wskaznika. RozkBad ten przedstawia si nastpujco: autostrady - 2,85, drogi ekspresowe i inne drogi gBwne - 2,43. Przy uwzgldnieniu wyBcznie wpBywu [rodkowego pasa dzielcego (zderzenie czoBowe) rozkBad czstkowych wskaznikw bezpieczeDstwa przedstawia si nastpujco: autostrady - 3,78, drogi ekspresowe i inne drogi gBwne - 2,23. Przy uwzgldnieniu tylko wpBywu skrzy|owaD (mo|liwo[ zderzenia na skrzy|owaniu) ze wzgldu na ich bezkolizyjno[, czstkowe wskazniki bezpieczeDstwa dla autostrad maj maksymaln"dh  ` b  " D r ͽͭͽ͟}hVhV}Fh'''@)B)++-D---t.v.4/6/B0011:2<2334455666666n9p99999$;d;<<h~o$CJOJQJaJhi.CJOJQJaJ h~o$h+CJNHOJQJaJh;'CJOJQJaJh2"CJOJQJaJh@CJOJQJaJh~o$h+CJOJQJaJhvCJKXQPX[$ & F x@L*$]^`La$gd;'$ @h*$]`ha$gd;'$ @*$]a$gd;'$ @h*$]^ha$gd;'<<====^>`>l??nBBdCfCvCxCbEdE FFTJVJJJKLNNXQZQQQRRRTTVVPWWWW0XLXPXRXXX:YxYY塏h2"CJOJQJaJ"h~o$h+5CJOJQJ\aJh;'5CJOJQJ\aJh 1801 Na podstawie porwnania stwierdzono, |e niski wskaznik bezpieczeDstwa identyfikuje drogi o wysokiej skBadowej ryzyka zwizanej z jej infrastruktur. Liczby w zacienionych komrkach jednak wskazuj, |e zale|no[ pomidzy wskaznikami bezpieczeDstwa iwskaznikami wypadkowo[ci jest daleka od proporcjonalno[ci, co potwierdza opini, |e wskaznik wypadkowo[ci zale|y w du|ym stopniu od zachowania kierowcw. Du|e zr|nicowanie wskaznikw wypadkowo[ci na drogach o trzy idwugwiazdkowym wskazniku bezpieczeDstwa wskazuje jednak, |e zagro|enie szczeglnie wypadkami opowa|nych nastpstwach w du|ym stopniu zale|y od infrastruktury drogowej. Zgodnie z przewidywaniami wskaznik wypadkowo[ci zmniejsza si wraz ze zwikszaniem wskaznika bezpieczeDstwa przyznanego drogom o coraz wy|szej klasie technicznej. Natomiast zr|nicowanie wskaznika bezpieczeDstwa w przypadku r|nych drg tej samej klasy stanowi dowd, |e wskaznik ten mo|e sBu|y jako miernik jako[ci infrastruktury drogowej, co wyraznie ilustruje tabela 3. Zwraca si uwag, |e warto[ wskaznika wypadkowo[ci nie jest w peBni miarodajna przy ocenie jako[ci infrastruktury drogowej, poniewa| uwzgldnia rwnie| ofiary w[rd pieszych i motocyklistw oraz, |e przyczyn powa|nych nastpstw wypadkw nawet na drodze o zaawansowanej technicznie infrastrukturze mog by inne czynniki jak nadmierna prdko[, jazda z niezapitymi pasami bezpieczeDstwa czy podr|owanie samochodem o niskim wskazniku bezpieczeDstwa wg. klasyfikacji EuroNCAP, niezapewniajcym pasa|erom dobrej ochrony w razie wypadku. Podobnie przedstawiaj si zestawienia ilo[ci wypadkw okre[lonego typu iczstkowych wskaznikw bezpieczeDstwa wyznaczonych przy uwzgldnieniu jedynie wpBywu: infrastruktury pobocza drogi  tabela 4 i wpBywu [rodkowego pasa dzielcego  tabela 5. Tabela 3 Wskaznik bezpieczeDstwa drg tej samej klasy jako miernik jako[ci infrastruktury drogowej Rodzaj drogiZrednia ilo[ powa|nych wypadkw na 10 9 pojazd/kmWsk. bezp. 4Wsk. bezp. 3Wsk. bezp. 2Wsk. bezp. 1Wszystkie drogi122460-Autostrady1014--Inne drogi dwujezdniowe1321--Drogi mieszane dwu i jednojezdniowe383552-Drogi jednojezdniowe-4863- Tabela 4 Wypadki polegajce na wypadniciu pojazdu z drogi w stron pobocza Rodzaj drogiZrednia ilo[ powa|nych wypadkw na 10 9 pojazd/kmWsk. bezp. 4Wsk. bezp. 3Wsk. bezp. 2Wsk. bezp. 1Wszystkie drogi3,54,55,514Autostrady234-Inne drogi dwujezdniowe24,84,98Drogi mieszane dwu i jednojezdniowe34,99-Drogi jednojezdniowe87,51119,5 Tabela 5 Wypadki wynikajce z przekroczenia [rodkowego pasa drogi  zderzenia czoBowe Rodzaj drogiZrednia ilo[ powa|nych wypadkw na 10 9 pojazd/kmWsk. bezp. 4Wsk. bezp. 3Wsk. bezp. 2Wsk. bezp. 1Wszystkie drogi0,53,57,516,5Autostrady0,3---Inne drogi dwujezdniowe0,60,40,8-Drogi mieszane dwu i jednojezdniowe23,57,513Drogi jednojezdniowe-9,3 9,817,5 Chocia| ilo[ wypadkw okre[lonego typu zestawionych w tabelach 4 i 5 jest niedu|a, jednak zale|no[ pomidzy wskaznikami wypadkowo[ci i wskaznikami bezpieczeDstwa drg jest wyraznie widoczna. Tabela 6 Wypadki na skrzy|owaniach Rodzaj drogiZrednia ilo[ powa|nych wypadkw na 10 9 pojazd/kmWsk. bezp. 4Wsk. bezp. 3Wsk. bezp. 2Wsk. bezp. 1Wszystkie drogi510,58-Autostrady2---Inne drogi dwujezdniowe55,54,5-Drogi mieszane dwu i jednojezdniowe141232-Drogi jednojezdniowe191818- W przypadku skrzy|owaD (tabela 6) nie ma takich prostych zale|no[ci, poniewa| na skrzy|owaniach czynniki wpBywajce na mo|liwo[ zderzenia s bardziej zr|nicowane. Wynika to r|norodno[ci rodzajw skrzy|owaD i wskazuje na konieczno[ analizy ikorekty metody wyznaczania tego czstkowego wskaznika bezpieczeDstwa wkierunku wyrazniejszego uwzgldniania w niej przyczyn wpBywajcych na prawdopodobieDstwo zaistnienia wypadku. Oglnie mo|na stwierdzi, |e wskaznik bezpieczeDstwa dobrze zdaje egzamin przy okre[laniu ryzyka powa|nych skutkw wypadkw, polegajcych na wypadniciu pojazdu z drogi na pobocze lub ewentualnych zderzeD czoBowych, gdy pojazd zmierza do zjechania na pas ruchu w przeciwnym kierunku, natomiast jest mniej miarodajny w przypadku wypadkw na skrzy|owaniach. Zaobserwowano rwnie|, |e wskaznik ilo[ci powa|nych wypadkw na pojazdo/km jest w przypadku gBwnych drg brytyjskich zarwno dwu jak jednojezdniowych ni|szy na drogach o wikszym nat|eniu ruchu, mimo |e drogom tym przypisany jest taki sam wskaznik bezpieczeDstwa. Nie wyja[niono czy wiksze nat|enie ruchu mo|e w jakim[ stopniu wpBywa na prawdopodobieDstwo zaistnienia wypadku, ale przypuszcza si, |e mniejsza liczba wypadkw wynika z faktu, |e mimo jednakowego wskaznika bezpieczeDstwa drogi o intensywniejszym ruchu maj jednak nieco lepsz infrastruktur, ajakiekolwiek ulepszenie infrastruktury drogowej przy wikszym ruchu daje lepszy skutek. Na podstawie zestawionych w tabeli 7 ilo[ci wypadkw na odcinkach autostrad opodobnej dBugo[ci o cztero i trzy gwiazdkowym wskazniku bezpieczeDstwa wida, |e wprzypadku wy|ej ocenionej infrastruktury ilo[ powa|nych wypadkw jest wyraznie mniejsza jak rwnie| mniejszy jest wskaznik wypadkw [miertelnych. Tabela 7 Wypadki na drogach o wysokim wskazniku bezpieczeDstwa Wskaznik bezpieczeD-stwa Rodzaj drogiDBugo[ [km]Wypadki [miertelneInne powa|ne wypadkiSuma wypadkw% wypadkw [miertelnychZmiertelne wypadki/km* * * *Autostrada29546226272170,16* * *Autostrada31274317391190,24 Interpretacja i wykorzystanie wynikw przegldu. Przeprowadzony przegld wykazaB, |e wskaznik bezpieczeDstwa drogi umo|liwia ocen czy infrastruktura drogowa speBnia wymagania zapewniajce maksymaln ochron pasa|erw samochodu przed odniesieniem powa|nych obra|eD w wypadku drogowym. Pozwala on rwnie| na ocen potencjalnej mo|liwo[ci zmniejszenia skutkw wypadkw drogowych przez modernizacj odcinkw drg nie speBniajcych wymaganych standardw. R|nice wskaznikw wypadkowo[ci zestawione w tabeli 3 ilustruj r|nice warto[ci wskaznikw wypadkowo[ci zarwno przy odmiennych wskaznikach bezpieczeDstwa drg tej samej klasy technicznej, jak i w przypadku drg r|nej klasy technicznej o jednakowych wskaznikach bezpieczeDstwa. Spadkowa tendencja wskaznikw wypadkowo[ci wraz ze wzrostem wskaznikw bezpieczeDstwa drg jednakowej klasy technicznej [wiadczy ocoraz lepszej ochronie pasa|erw przed powa|nymi obra|eniami, natomiast zmniejszanie si wskaznikw wypadkowo[ci w przypadku drg o coraz wy|szej klasie technicznej wskazuj na mniejsze prawdopodobieDstwo zaistnienia powa|nych wypadkw na tych drogach (Tabela 8). Tabela 8 WpByw zmiany wskaznika bezpieczeDstwa drogi na wskaznik wypadkowo[ci Zmiana wskaznika bezpieczeDstwa lub klasy technicznej drogiProcentowa redukcja powa|nych wypadkw na drogach tej samej klasy technicznej (grna cz[ tab.) i przy zmianie klasy technicznej drogi (dolna cz[ tab.)AutostradyInne drogi dwujezdnioweDrogi mieszaneDrogi jednojezdnioweOchrona pasa|erw przed powa|nymi obra|eniamiz 3* na 4*2834(-8)Z 2* na 3*3324 PrawdopodobieDstwo powa|nych wypadkwWskaznik bezpieczeDstwa* * * ** * ** * Jednojezdniowa na mieszan2817Mieszana na dwujezdniow(64)41Jednojezdniowa na dwujezdniow58Dwujezdniowa na autostrad(25)32 W nawiasach zostaBy podane warto[ci okre[lone na podstawie maBej ilo[ci wypadkw. Z danych w grnej cz[ci tabeli 8 wynika np. |e modernizacja drogi dwujezdniowej poprawiajca jej wskaznik bezpieczeDstwa z 3-gwiazdkowego na 4-gwiazdkowy spowoduje zmniejszenie ilo[ci powa|nych wypadkw o 34%. Natomiast dane w dolnej cz[ci tabeli 8 wskazuj, |e np. przeksztaBcenie drogi dwujezdniowej o 3-gwiazdkowym wskazniku bezpieczeDstwa w autostrad o tym samym wskazniku zmniejszy prawdopodobieDstwo zaistnienia powa|nych wypadkw o 32% (przy niezmienionym nat|eniu ruchu). Analiza czstkowych wskaznikw bezpieczeDstwa wykazaBa, |e ze wzgldu na ochron pasa|erw przed powa|nymi obra|eniami podstawowe znaczenie maj: infrastruktura pobocza drogi, ograniczajca ilo[ i zmniejszajca skutki wypadkw wypadnicia pojazdu z drogi na stron pobocza infrastruktura [rodkowego pasa dzielcego jezdnie o przeciwnych kierunkach ruchu, skutecznie zapobiegajca zderzeniom czoBowym. Natomiast budowa i organizacja ruchu na skrzy|owaniach ma decydujce znaczenie dla zmniejszenia prawdopodobieDstwa wydarzenia si wypadkw w rejonie tych skrzy|owaD, przy czym jak wspomniano metoda okre[lania wskaznika bezpieczeDstwa dla skrzy|owaD nie jest doskonaBa, w zwizku z czym powinna zosta skorygowana iu[ci[lona po dokBadnej analizie otrzymanych wynikw. Zwrcono szczegln uwag na odcinki drg, ktrym przyznano wskaznik bezpieczeDstwa ni|szy od [redniego dla drg danej klasy technicznej i okazaBo si, |e obni|enie wskaznika dla autostrad wynika z niedoskonaBej infrastruktury pobocza, za[ wprzypadku innych drg dwujezdniowych o ni|szym wskazniku decyduje zarwno infrastruktura pobocza jak i dzielcego pasa [rodkowego. Wy|szy wskaznik bezpieczeDstwa uzyskiwaBy odcinki drg jednojezdniowych, na ktrych z powodu nie do[ bezpiecznej infrastruktury zastosowano nakaz ograniczenia prdko[ci oraz odcinki drg zwydzielonym na [rodku jezdni poszerzonym pasem, oznaczonym przez zakreskowanie, czy z wydzielonymi w rejonie skrzy|owaD pasami dla pojazdw skrcajcych iwBczajcych si do ruchu. Wskaznik bezpieczeDstwa mo|e by wykorzystywany: do oceny oglnego standardu sieci drogowej, do wytypowania caBych tras wymagajcych modernizacji, do identyfikacji odcinkw drg caBej trasy, ktre nale|y pilnie zmodernizowa. Np. dla warunkw brytyjskich z tabeli 8 wynika, |e zwikszenie wskaznika bezpieczeDstwa o jedn gwiazdk mo|e spowodowa 30% zmniejszenie ilo[ci powa|nych wypadkw. Analiza czstkowych wskaznikw bezpieczeDstwa mo|e sBu|y do wytypowania odcinkw drg, na ktrych w pierwszej kolejno[ci powinny by zmodernizowane poszczeglne elementy infrastruktury drogowej, w celu zmniejszenia zagro|enia wypadkami okre[lonego typu. Dziki projektowi EuroRAP przegldy sieci drogowej zostaBy przeprowadzone rwnie| w: Holandii, Hiszpanii, Szwajcarii, Irlandii, we WBoszech i na Islandii, wyniku czego powstaBy mapy sieci drogowej tych krajw z oznaczeniami wskaznikw bezpieczeDstwa.     Transport Samochodowy 1-2009 Przegld brytyjskiej sieci drogowej& PAGE 86 PAGE 87 2`024:>@fͼnYnFF$h~o$h+@CJOJQJ^JaJ(h$ @d$*$If`a$gd@f9 $ @d$*$If`a$gdDήܵõܢܵܵܵܵܢܵܢܔܵ܃r h<hFCJOJQJ^JaJ h<h+CJOJQJ^JaJhi.CJOJQJ^JaJ$h~o$h+CJNHOJQJ^JaJh@CJOJQJ^JaJhBDFf$Ff!Ff$ @d<$*$If`a$gd;' @d<$*$If`gd;'βҲز޲o$ @d$*$If`a$gd;'$ @d*$`a$gd$ @d<$*$If`a$gd;' ηз,HJظŴoo\Lh<@CJOJQJ^JaJ$h~o$h+@CJOJQJ^JaJ$h~o$h+@CJOJQJ^JaJh~o$h+CJaJ)h~o$h+5CJH*OJQJ\^JaJ#h~o$h+CJH*OJQJ^JaJ h~o$h+CJOJQJ^JaJ$h~o$h@@CJOJQJ^JaJ$h<hF@CJOJQJ^JaJ(h<hF@CJNHOJQJ^JaJ )kdC$$IfTF40 `   h   064 F` af4pyt~o$T$ @d<$*$If`a$gd;'$ @d$*$If`a$gd;' :Tnķηз,4<DHFfMFf,J @d<$*$If`gd;'FfF$ @d<$*$If`a$gd;'HJظܸ~$ @d*$`a$gd@ @d*$`gd@Ff>XFfT$ @d<$*$If`a$gd;' @d<$*$If`gd;'Ff.Q&B~º*,TV|~ʺʧp^I^p>p>p>p>h~o$h+CJaJ)h~o$h+5CJH*OJQJ\^JaJ#h~o$h+CJH*OJQJ^JaJ h~o$h+CJOJQJ^JaJ$h<h@@CJOJQJ^JaJ$h<hF@CJOJQJ^JaJ$h<h+@CJOJQJ^JaJh@@CJOJQJ^JaJ$h~o$h+@CJOJQJ^JaJh@@CJOJQJ^JaJ$h~o$h+@CJOJQJ^JaJ,F2kd1Z$$IfTF40 `   h   064 F` af4pyt~o$T$ @d$*$If`a$gd@$ @d*$`a$gdF̻>BLPTVlptx|~¼FfcFfv` @d<$*$If`gd;'Ff\$ @d<$*$If`a$gd;'~Ƽȼ&(Rhjln>^XĿ,bdTtvѾѭr_r__r$h~o$h+CJNHOJQJ^JaJh@CJOJQJ^JaJhi.CJOJQJ^JaJ h~o$h+CJOJQJ^JaJh$ @d<$*$If`a$gd;'$ @dx$*$If`a$gd;'$ @d$*$If`a$gd;' zz$ @ed*$`ea$gd;'Ff”$ @d$*$If`a$gd;' @d<$*$If`gd;'Ff$ @d<$*$If`a$gd;'$ @dx$*$If`a$gd;' npz|~|~*,^zxz42r*TV`bt,.νܡܒܡsܯܡܯܡܯܯܯܡܒܡhi.CJOJQJ^JaJ h~o$h+CJNHOJQJaJh~o$h+CJOJQJaJh@CJOJQJ^JaJh--/S1p111q2}2222223!444a455@5D6v7w777 8%868W8888888888888888888899 999'9)9,91969;9<9O9Q9V9[9`9e9f9{9}9999999999999M:N:=???? @ @@=@E@K@O@Q@R@X@^@a@d@e@f@g@z@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@nBWCDFGGHHUHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH IIIIII:I=I@ICIEIFI[I]I`IcIeIfIgI~IIIJJJJJ+J8J9JIJMJQJUJXJYJdJfJhJjJlJmJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJAKNKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK LLLLLL=L?LCLGLJLKL`LbLfLgLkLpLqLrL3MpMMMMMMMMMNNNNNNNN*N,N.N0N2N3NKNMNQNUNWNXN|NNNNNNNNNNNNNUPQJTUUUUUUVVVV)V>VDVMVYVfVrV}V~VVVVVVVVVVVVVVVVVVVV:[C[[[[[`\a\b\c\n\z\\\\\\\\\\\\\\\\]]]]] ] ] ]]1]I]Q]W]\]]]^]_]o]{]|]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]M^2`3``Gaa:c$fVfff gghiiiiiiiiiiiiiiijj jjjjjj j000000000000"0"0"0"0"0"0" 0" 0" 0" 0" 0" 0" 0 " 0 " 0 " 0 " 0 " 0" 0" 0" 0" 0" 0" 0"0"0"0" 0" 0"0"0"0" 0" 0" 0"00"0"0"0"0"0"0"0" 0" 0 " 0 " 0 " 0 " 0 " 0" 0"0"0"0"0"0"0" 0"0"0"0"0" 0" 0"0" 0" 0"0" 0" 0"0"0"0"0007 0707 07 07 07 07 07 07 07 0707 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 07 0707070000#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#?0#?0#?0#?0#?000#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#?0#?00#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#?0#?00#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#?0#? 0#? 0#? 0#? 00000#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#?0#?0#?0#?0#?000#?0#?@0#? @0#? @0#?@0#? @0#?@0#? @0#? @0#?@0#? 0#?0#? @0#?@0#? @0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 0#? 00000Z 0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z 0Z 0Z0Z 0Z 0Z0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z 0Z0Z000Z 0Z 0Z0Z0Z0Z 0Z 0Z 0Z0Z0Z00000@0X00@0X00@0X00@0X00@0@0@0@0@0@0X00@0@0X00<$X00 D6v7w777N:=???FGGHH jZ00X00X000Z00X00 X00X000T4Z00X0 0 X0 0Q0Z00Z00 *P^lllo b <Yhƞ~||bnV:=>ABD{0%.[l28Α>f8d,Ƞʡ* H¼hjzV;?@CE|}~T<PWZ^eho!!8@0(  B S  ?OWPW?QW ϣRWϬSW|CTW$~2 j!"9 jB*urn:schemas-microsoft-com:office:smarttagscountry-region9*urn:schemas-microsoft-com:office:smarttagsplaceC*urn:schemas-microsoft-com:office:smarttagsmetricconverter QO 07 1000 km2350 km7000 km ProductID`nry    ) * 3  biAC~I,V,91;1l9z9993F?FFFFFFFHHHHHHHH+I9ILIZIJJJJJ!J+J.JJJJJKKKKKKKK.L-H-00\1m1t1{111q2{222!4+444945 555<8P8889:::9<E<*@8@D.D&E4EHHvHHHHHHHHHHHHII J JJJ#J'J0J4JoK~KKKKKKKKKKKMMMMMMMMMMNNeTnTUUV(VDVLVYVeVrVyVWWnXX[[z\\\\\\\\\\]']o]q]]]]]]]w^}^``GaUabbVfXfffffg*gMiYiiiiiiiiiiiiiij jjjj j34YVr**S1p12222!4447%88889'9<9O9f9? @=@R@GGHHHHHH IIgI~I9JYJdJmJJJJJJJAKNKKKKK LL=LgL3MMNN*N3NKNXNNNUUUUVV>VCVMVfVrV}V~VVVV:[C[[[\\\ ]1]_]|]]]]]]iiiiiiiiiiiiiiiij jiiiiiiiiiiiij jH);,V>ErlIEQ]E^(Ni]a h^`OJPJQJ^Jo(-h ^`OJQJo(oh   ^ `OJQJo(h   ^ `OJQJo(h uu^u`OJQJo(oh EE^E`OJQJo(h ^`OJQJo(h ^`OJQJo(oh ^`OJQJo(h 88^8`OJQJo(-h ^`OJQJo(oh   ^ `OJQJo(h   ^ `OJQJo(h xx^x`OJQJo(oh HH^H`OJQJo(h ^`OJQJo(h ^`OJQJo(oh ^`OJQJo(h 88^8`OJQJo(-h ^`OJQJo(oh   ^ `OJQJo(h   ^ `OJQJo(h xx^x`OJQJo(oh HH^H`OJQJo(h ^`OJQJo(h ^`OJQJo(oh ^`OJQJo(h 88^8`OJQJo(h ^`OJQJo(oh   ^ `OJQJo(h   ^ `OJQJo(h xx^x`OJQJo(oh HH^H`OJQJo(h ^`OJQJo(h ^`OJQJo(oh ^`OJQJo(^`OJPJQJ^Jo(- ^`OJQJo(o pp^p`OJQJo( @ @ ^@ `OJQJo( ^`OJQJo(o ^`OJQJo( ^`OJQJo( ^`OJQJo(o PP^P`OJQJo(hxx^x`OJPJQJ^Jo(- ^`OJQJo(o pp^p`OJQJo(- @ @ ^@ `OJQJo( ^`OJQJo(o ^`OJQJo( ^`OJQJo( ^`OJQJo(o PP^P`OJQJo(^i]aQ]V>rlIH);DddDd;' JG-A2"~o$i.R2%=e?>Ou_bhbSleo;FtW_VMVfV}V~VVVVVVVVVVVVVVVVVVV[[[`\a\b\c\n\\\\\\\\\\\\\]]]]] ]1]I]Q]W]\]]]^]_]{]|]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]] j@33HjN 33 !%),55j ,>FJRZ`rUnknownGz Times New Roman5Symbol3& z Arial5& zaTahoma?5 z Courier New;Wingdings#1Ӧ:Ն.Ԧ Z6Z6I%n4d{i{i 2QHX?>O2Mgr in|Edekanna.dzieniowska$      Oh+'0  < H T `lt|Mgr inEdekNormalanna.dzieniowska9Microsoft Office Word@^v$@d3I@d@@w7Z՜.+,D՜.+,4 hp|  6{i' Mgr in TytuP@(D_AdHocReviewCycleID_EmailSubject _AuthorEmail_AuthorEmailDisplayName_ReviewingToolsShownOnceѶlv$Program oceny bezpiecznoci drgedbor@poczta.onet.plEdward Borkowski  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~     !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKMNOPQRSUVWXYZ[`Root Entry F0BbData 1Table j}WordDocumentBSummaryInformation(LDocumentSummaryInformation8TCompObjz  F(Dokument programu Microsoft Office Word MSWordDocWord.Document.89q